Թեորեմ: Եթե մի եռանկյան կողմն ու նրան առընթեր երկու անկյունները համապատասխանաբար հավասար են մյուս եռանկյան կողմին ու նրան առընթեր երկու անկյուններին, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:
Թեորեմ :Եթե մի եռանկյան երեք կողմերը համապատասխանաբար հավասար են մյուս եռանկյան երեք կողմերին, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:
Առաջադրանքներ:
1) և եռանկյունների մեջ կողմերի վրա կետերը նշված են այնպես, որ Ապացուցել, որ
2) AB և CD հատվածները հատվում են AB հատվածի O միջնակետում, <OAD=<OBC:
ա) Ապացուցեք, որ
բ) գտեք BC-ն և CO-ն, եթե CD=26սմ, AD=15սմ:
3) A անկյան կիսորդի վրա D կետը, իսկ կողմերի վրա B և C կետերը նշված են այնպես, որ <ADB=<ADC: Ապացուցեք, որ BD=CD:
4) Նկարում Գտեք
5) Նկարում Ապացուցեք, որ
Պարապմունք 19.
Հարցերի քննարկում:
Վերհիշում ենք տեսական մասը:
Թեմա՝ Հավասարասրուն եռանկյուն
Տեսական նյութ
Սահմանում Եռանկյունը կոչվում է հավասարասրուն, եթե նրա երկու կողմերը հավասար են: Հավասար կողմերը կոչվում են սրունքներ, երրորդ կողմը` հիմք:
Սահմանում Եռանկյունը, որի բոլոր կողմերը հավասար են, կոչվում է հավասարակողմ եռանկյուն:
Աշխատանք գրքից՝ 112, 113, 114, 115, 116, 119 Գծագրերը կատարում ենք GEOGEBRA-ծրագրով:
Լրացուցիչ: 120:
Պարապմունք 18.
Հարցերի քննարկում:
Ֆլեշմոբի երրորդ խնդրի քննարկում:
Խնդիր 3.
1111/101 = 11 հավասարությունը ճիշտ է: Որքա՞ն է 3333/101 + 6666/303 գումարի արժեքը:
Թեմա՝ Եռանկյան միջնագծերը, կիսորդները և բարձրությունները:
Տեսական նյութ-կարդալ, սովորել:
Սահմանում 1 Եռանկյան գագաթը հանդիպակաց կողմի միջնակետին միացնող հատվածը կոչվում է եռանկյան միջնագիծ:
Յուրաքանչյուր եռանկյուն ունի 3 միջնագիծ:
Սահմանում 2 Եռանկյան անկյան կիսորդի այն հատվածը, որ միացնում է գագաթն ու նրա հանդիպակաց կողմի կետը, կոչվումէ եռանկյան կիսորդ:
Յուրաքանչյուր եռանկյուն ունի երեք կիսորդ:
Սահմանում 3 Եռանկյան գագաթից հանդիպակաց կողմն ընդգրկող ուղղին տարված ուղղահայացը կոչվում է եռանկյան բարձրություն:
Յուրաքանչյուր եռանկյուն ունի երեք բարձրություն:
Եռանկյան միջնագծերը, կիսորդները և բարձրությունները ունեն նշանավոր հատկություններ:
Թեորեմ Յուրաքանչյուր եռանկյան միջնագծերը հատվում են մի կետում, կիսորդները ևս հատվում են մի կետում, բարձրությունները կամ նրանց շարունակությունները ևս հատվում են մի կետում:
Առաջադրանքներ
1) Գծագրեք սուրանկյուն, ուղղանկյուն /որի մի անկյունը ուղիղ է/ և բութանկյուն եռանկյուններ: Նշեք կողմերի միջնակետերը և տարեք եռանկյան միջնագծերը:
2) ABC եռանկյան AD միջնագիծը շարունակված է BC-ի մյուս կողմում DE հատվածով, որը հավասար է AD-ին, իսկ E կետը միացված է C կետին: Ապացուցեք, որ եռանկյուն ABD= եռանկյուն ECD: ,
3) Գծագրեք սուրանկյուն, ուղղանկյուն եռանկյուններ: Տարեք նրանց կիսորդները, բարձրությունները:(Կարող եք օգտվել GeoGebra ծրագրից):
4) A և C կետերը գտնվում են a ուղղի միևնույն կողմում: a ուղղին տարված AB և CD ուղղահայացները հավասար են:Գտիր <CBD, եթե <ADB=440
Լրացուցիչ:
5) Նկարում AB=AC, <1=<2:
Ապացուցեք, որ ABD և ACD եռանկյունները հավասար են:
Պարապմունք 17.
Հարցերի քննարկում:
Այսօր ֆլեշմոբի օր է, բոլոր սովորողները մասնակցում են:
Թեմա՝ Ուղղին ուղղահայաց
Տեսական նյութ
Դիտարկենք a ուղիղը և նրա վրա չգտնվող A կետը: A կետը և a ուղղի H կետը միացնենք հատվածով: Եթե a և AH ուղիղները փոխուղղահայաց են, ապա AH հատվածը կոչվում է A կետից a ուղղին տարված ուղղահայաց: H կետը կոչվում է ուղղահայացի հիմք:
Գրում են այսպես՝ AHa:
Թեորեմ Ուղղի վրա չգտնվող կետից այդ ուղղին կարելի է տանել ուղղահայաց, ընդ որում՝ միայն մեկը:
Օրինակ.`
Թեորեմ՝ կետից կարելիա տանել ուղղահայաց, ընդ որում միայն մեկը։
Առաջադրանքներ(դասարանում)
1) Գծեք a ուղիղ և նրա տարբեր կողմերում նշեք A և B կետեր: Այդ կետերից տարեք a ուղղին ուղղահայացներ:
2) Հետաքրքրաշարժ խնդիրներ
1) Ո՞ր հատվածի երկարությունն է հավասար 9-ի
A-C
Լրացուցիչ(տանը)
3) A և C կետերը գտնվում են a ուղղի միևնույն կողմում: a ուղղին տարված AB և CD ուղղահայացները հավասար են:Ապացուցել, որ
ա) եռ.ABD=եռ.CDB:
4) Գծիր ABC եռանկյուն, բոլոր գագաթներից գծիր այդ գագաթներին հանդիպակաց կողմն ընդգրկող ուղիների ուղղահայացները:
5)Եռանկյան երկու կողմերը 10սմ են, իսկ երրորդ կողմը՝ 2սմ -ով ավել է այդ կողմերից: Գտիր եռանկյան պարագիծը:
6)Երկու հատվող ուղիներից առաջացած մի անկյունը 90աստիճան է, գտիր մնացած անկյունները:
Պարապմունք 16.
Հարցերի քննարկում:
Թեմա՝ Եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշը:
Տեսական նյութ
Յուրաքանչյուր պնդում, որի ճշմարիտ լինելը հաստատվում է դատողությունների միջոցով, մաթեմատիկայում անվանում են թեորեմ: Այն կարիք ունի ապացուցման;:
Թեորեմ:
Եթե մի եռանկյան երկու կողմերը և դրանց կազմած անկյունը համապատասխանաբար հավասար է մյուս եռանկյան երկու կողմերին և դրանց կազմած անկյանը, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:
Ապացույցն ինքնուրույն:
Հուշում: Պատկերների հավասարությունը ստուգիր վերադրման միջոցով:
Թեորեմը կոչվում է եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշ:
Առաջադրանքներ (դասարանում)
1) Նկարում BC=AD, <1=<2:
ա) Ապացուցել, որ ΔABC=ΔACD:
Քանի որ այս ընդհանուր պատկերը
ΔABC = ΔACD
AC – ընհանուր է
BC=AD
1=2
Ըստ առաջին հայտարարի
բ) Գտեք AB-ն և BC-ն, եթե AD=17 սմ և DC=14 սմ:
2) Նկարում OA=OD, OB=OC, <1=740, <2=360:
ա) Ապացուցեք, որ AOB և DOC եռանկյունները հավասար են:
բ) Գտեք <ACD-ն:
(Տանը)
1) Եռանկյան կողմերի երկարությունները հարաբերում են ինչպես 5:12:13, իսկ փոքր կողմը 10 սմ է: Գտնել եռանկյան պարագիծը:
10:5=2սմ
BC=2*12=24սմ
AC=2*13=26սմ
10+24+26=60սմ
Պատ՝․ 60սմ
2) Եռանկյան մի կողմը 10 սմ է,մյուսը` երկու անգամ մեծ այդ կողմից, երրորդը՝ 5սմ-ով փոքր է երկրորդ կողմից: Գտնել եռանկյան պարագիծը:
P=10+15+20=45սմ
Պատ՝․ 45սմ
3) AC և BD հատվածները հատվում և հատման կետում կիսվում են: Ապացուցեք, որ ΔABC=ΔACD:
BO=OD
AO=OC
4) Նկարում AO=OC, <1=<2: Ապացուցեք, որ AB=BC:
Պարապմունք 15.
Հարցերի քննարկում:
Թեմա՝ Եռանկյուն:
Աշխատանք գրքից՝ 98 ա, 99, 101, 102, 103
Մի ուղղվի վրա չգտնվող երեք կետերը միացնող հատվածները կազմում են մի երկրաչափական պատկեր, որին անվանում ենք եռանկյուն: Վերջինս ունի երեք գագաթ, երեք կողմ և երեք անկյուն:
Նկարում պատկերված եռանկյան կողմերն են՝ AB; BC; CA, գագաթներն են՝ А; B; C: Ներքին անկյունները նշանակում ենք ՝ <A (<BAC); <B (<ABC); <C (<BCA):
Եռանկյունը նշանակում են այսպես՝ ΔABC կամ ΔBCA կամ գագաթների ցանկացած այլ հերթականությամբ:
Եռանկյան բոլոր կողմերի երկարությունների գումարը կոչվում է եռանկյան պարագիծ:
Մենք արդեն գիտենք, որ երկու պատկերներ, այդ թվում՝ երկու եռանկյուններ կոչվում են հավասար, եթե վերադրումով դրանք կարող են համընկնել:
Ընդ որում, համընկնում են բոլոր կողմերը և բոլոր անկյունները:
Եթե երկու եռանկյուններ հավասար են, ապա մի եռանկյան կողմերը և անկյունները հավասար են մյուս եռանկյան համապատասխան կողմերին և անկյուններին:
Այսինքն, հավասար անկյունների հանդիպակաց /դիմացն ընկած/ կողմերը հավասար են, հավասար են նաև հավասար կողմերի հանդիպակաց անկյունները:
Պարապունք 12.
Տնային առաջադրանքների քննարկում:
Թեմա՝ ուղղահայաց ուղիներ:
Առաջադրանքներ գրքից՝ 73,74, 75, 76ա, 77ա
73. Նկար 51–ում BOD և COD անկյունները հավասար են: Գտեք AOD անկյունը, եթե
∠COB = 148º:
148:2=74º
180 — 148=32º
74+32=106º
74. Օգտվելով նկար 44–ից՝ գտեք՝ ա) 1, 3, 4 անկյունները, եթե ∠2 = 117º, բ) 1, 2, 4 անկյունները, եթե ∠3 = 43º27՛:
ա) ∠4=117º; ∠1, 3=180º-117º=63º
բ) ∠1, 3=43º; 180º-43º27՛=179º60՛ — 43º27՛=136º33՛
1º=60՛
75․ Գտեք երկու ուղիղների հատումից առաջացած չփռված անկյունները, եթե՝ ա) դրանցից
երկուսի գումարը 114o է, բ) երեք անկյունների գումարը 220º է:
ա)
բ)
76․ Ըստ նկար 44–ի` գտեք 1, 2, 3, 4 անկյունները, եթե՝ ա) ∠2 + ∠4 = 220º։
220։2=110
180-110=70
77․ Նկար 52–ում պատկերված է երեք ուղիղ, որոնք հատվում են O կետում: Գտեք անկյունների գումարը՝ ∠1 + ∠2 + ∠3:
∠1 + ∠2 + ∠3=180º(Որպես հակադիր անկյուններ)
Պարապմունք 10.
Հարցերի քննարկում:
- Քանի՞ ուղիղ կարելի է տանել երկու կետով:
Պատ․՝ 1 - Քանի՞ ընդհանուր կետ կարող են ունենալ երկու ուղիղները:
Պատ․՝ 1, կա ոչմի
- Նկարագրեք, թե ինչ է հատվածը:
Պատ․՝ ունի սկիզբ ունի վերջ
- Բացատրեք, թե ինչ է ճառագայթը: Ինչպե՞ս են նշանակվում ճառագայթները:
Պատ․՝ Ճառագայթը չունի սկիզբ չունի վերջ, ճառագայթը նշանակում են փոքրատառերով
- Ո՞ր պատկերն է կոչվում անկյուն: Բացատրեք, թե ինչ է գագաթը, և ինչ են կողմերը:
- Ո՞ր անկ յունն է կոչվում փռված:
- Ո՞ր պատկերներն են կոչվում հավասար:
- Պարզաբանեք, թե ինչպես համեմատել երկու հատվածները:
- Ո՞ր կետն է կոչվում հատվածի միջնա կետ:
- Պարզաբանեք, թե ինչպես համեատել երկու անկյունները:
- Ո՞ր ճառագայթն է կոչվում անկյան կիսորդ:
- C կե տը AB հատվածը տրոհում է երկու հատվածի: Ինչպե՞ս գտնել AB հատվածի երկարությունը, եթե հայտնի են AC և CB հատվածների երկարություննե րը:
- OC ճառագայթը AOB անկ յու նը տրոհում է երկու անկ յան: Ինչպե՞ս գտնել AOB անկյան աստիճանային չափը, եթե հայտնի են AOC և COB անկյունների աստիճանային չափերը:
- Ո՞ր անկ յունն է կոչ վում սուր, ու ղիղ, բութ:
- Ո՞ր անկյուններն են կոչվում կից: Ինչի՞ է հավասար կից անկյունների գումարը:
- Ո՞ր անկ յուններն են կոչվում հակադիր: Ի՞նչ ատկություն ունեն հակադիր անկյունները:
Պարապմունք 9.
Հարցերի քննարկում:
GEOGEBRA ծրագրի հետ ծանոթություն:
Թեմա՝ Կից և հակադիր անկյուններ:
Աշխատանք գրքից՝ 63, 64, 66, 67, 68, 69
Պարապմունք 8.
Հարցերի քննարկում:
GEOGEBRA ծրագրի հետ ծանոթություն:
Թեմա՝ Անկյան աստիճանային չափը:
Աստիճանի 1/60 մասը կոչվում է րոպե, իսկ րոպեի 1/60 մասը՝ վայրկյան:
Րոպեն նշում են « ՛» նշանով, իսկ վայրկյանը «՛՛ » նշանով: Օրինակ՝ «60 աստիճան, 32 րոպե և 17 վայրկյան» անկ յու նը նշանակվում է այսպես՝ 60º32՛17՛՛:
Խնդիր 1
Ունենք AOB
∠45º97
Առաջադրանք 1.
Գծել 45° 180° 90° 60° աստիճանի անկյուններ, գծել յուրաքանչյուրի կիսորդը, նշել կիսորդով առաջացած անկյունների աստիճանային չափը:
Պարապմունք 7.
Հարցերի քննարկում:
GEOGEBRA ծրագրի հետ ծանոթություն:
Թեմա՝ Անկյան աստիճանային չափը:
Առաջադրանքներ՝ 50, 53, 55
Փռված անկյան աստիճանային չափը ընդունել 180°։
Անկյան չափման միավորը աստիճանն (°) է։
Անկյունը չափում են՝ անկյունաչափով։
Գծենք 90° անկյուն
⌋_(ուղիղ անկյուն)
Գծենք 90°ից փոքր անկյուն
/_(սուր անկյուն)
Գծենք 90°ից մեծ անկյուն
\__(բութ անկյուն)
50.Չօգտվելով անկյունաչափից` աչքաչափով գծագրեք 30º, 45º, 60º, 90º անկյուններ: Կառուցումը ստուգեք անկյունաչափի օգնությամբ: Կրկնեք վարժությունը:
53. Երկու անկյան աստիճանային չափերը հավասար են: Արդյոք հավասա՞ր են այդ անկյունները:
55. OE ճառագայթը AOB անկյունը տրոհում է երկու անկյան: Գտեք ∠AOB–ն, եթե՝ ա) ∠AOE = 44º, ∠EOB = 77º, բ) ∠AOE = 12º37′, ∠EOB = 108º25′:
Պարապմունք 6.
Թեմա՝ Հատվածի երկարություն։
Աշխատանք գրքից՝ 36-40
L————————————S
Երկարության միավորներն են՝
1մմ, 1սմ, 1դմ, 1մ, 1կմ
1սմ-10մմ
1դմ-10սմ
1մ-100սմ
1կմ-1000մ
Առ․ 1
A————C———————B
Տրված է՝
AC=7սմ
CB=10սմ
AB-?
AC+CB
7+10=17սմ
A———————C—B
AC=5սմ
CB=12մմ
AB-?
AC+CB
36. B կետը AC հատվածը տրոհում է երկու հատվածի: Գտեք AC հատվածի երկարությունը, եթե AB = 7,8 սմ, BC = 25 մմ:
Տրված է`
AB=7, 8սմ
BC=25մմ
AC-?
AB+BC
25×10=250
250+7,8=257,8
AC=257,8սմ
37. B կետը AC հատվածը տրոհում է երկու հատվածի: Գտեք BC հատվածի երկարությունը, եթե՝ ա) AB = 3,7 սմ,AC = 7,2 սմ, բ) AB = 4 մմ,AC = 4 սմ:
ա)
Տրված է`
AB=3, 7սմ
AC=7, 2սմ
BC=?
AC-AB
7, 2-3, 7=3, 5
BC=3, 5սմ
բ)
Տրված է`
AB=4մմ
AC=4սմ
BC=?
AC-AB
4×10=40մմ
40-4=36մմ
BC=36մմ
38. A, B և C կետերը գտնվում են մի ուղղի վրա: Հայտնի է, որ AB=12 սմ, BC=13,5սմ: Որքա՞ն կարող է լինել AC հատվածի երկարությունը:
Տրված է`
AB=12սմ
BC=13, 5սմ
AC=?
AB+BC
12+13, 5=25, 5սմ
AC=25, 5սմ
39. B, D և M կետերը գտնվում են մի ուղղի վրա: Հայտնի է, որ BD=7սմ, MD=16սմ: Որքա՞ն կարող է լինել BM հեռավորությունը:
Տրված է`
BD=7սմ
MD=16սմ
BM=?
BD+DM
7+16=23սմ
BM=23սմ
40. C կետը 64սմ երկարությամբ AB հատվածի միջնակետն է: CA ճառագայթի վրա D կետը նշված է այնպես, որ CD = 15 սմ: Գտեք BD և DA հատ վածների երկարությունները:
Տրված է`
AC=64սմ
CB=64սմ
CD=15սմ
AD=?
DB=?
AC+CD
64+15=79սմ
CB-CD
64-15=49սմ
AD=79սմ, DB=49սմ
Պարապմունք 5.
Թեմա՝ Երկրաչափական պատկերների հավասարությունը:
Հիշիր:
Երկրաչափության մեջ միևնույն ձևը և նույն չափերն ունեցող երկու պատկերներն անվանում են հավասար պատկերներ:
Հատվածի այն կետը, որ կիսում է այդ հատվածը, այսինքն՝ այն տրոհում է երկու հավասար հատվածների, կոչվում է հատվածի միջնակետ:
Անկյան գագաթից ելնող ճառագայթը, որն այն տրոհում է երկու հավասար անկյունների, կոչվում է անկյան կիսորդ:
Աշխատանք գրքից, համար 19-24, էջ՝ 14
Լրացուցիչ 25, 26:
19. O կետը AB հատվածի միջնակետն է: Կարելի՞ է վերադրմամբ համընկեցնել հետևյալ հատվածները.
ա) OA և OB,
Պատ․՝ այո
բ) OA և AB:
Պատ․՝ ոչ
20. Նկար 25–ում AB, BC, CD և DE հատվածները հավասար են: Որոշեք՝
ա) AC, AE և CE հատվածների միջնակետերը,
Պատ․՝ AC=B, AE=C, CE=D
բ) այն հատվածը, որի միջնակետը D կետն է,
Պատ․՝ D=CE
գ) այն հատ վածները, որոնց միջնակետը C կետն է:
Պատ․՝ C=AE
21. Նկար 26–ում CB = BE, DE > AC: Համեմատեք AB և DB հատվածները:
22. Համեմատեք B կետում հատվող AC և DE հատվածները, եթե EB = BC, AB < BD (նկ. 26):
23. OC ճառագայթը տրոհում է AOB անկյունը երկու անկյան: Համեմատեք AOB և AOC անկյունները:
24. l ճառագայթը hk անկյան կիսորդն է: Կարելի՞ է վերադրմամբ համընկեցնել անկյունները՝
ա) hl–ը և lk–ն,
Պատ․՝ այո
բ) hl–ը և hk–ն:
Պատ․՝ ոչ
Պարապմունք 4.
Տանը գրել, առաջադրանքներ գրքից 15, 16, 17 համարները:
15.Երկու ուղիղների հատվելու դեպքում քանի՞ չփռված անկյուն է առաջանում:
Պատ․՝ 4 անկյուն:
16. Նկար 17–ում պատկերված կետերից որո՞նք են գտնվում hk անկյան ներսում, իսկ որո՞նք՝ այդ անկյունից դուրս:
Պատ․՝
Անկյան ներսում գտնվում են — M, A կետերը:
Անկյան դրսում գտնվում են— C, N կետերը:
17. Նկար 18–ում պատկերված ճառագայթներից որո՞նք են տրոհում AOB անկյունը երկու անկյան:
Պատ․՝ AOB ճառագայթները տրոհում են h և l անկյունները։
Պարապմունք 3․
Կրկնում ենք անցածը:
Թեմա՝ Ճառագայթ, անկյուն, փռված անկյուն։
Առաջադրանքներ գրքից՝ 9,10, 11, 12, 13
9.
ա) Գծեք երեք չփռված անկյուններ և դրանք նշանակեք՝ ∠AOB, ∠hk, ∠M:
բ) Գծեք երկու փռված անկյուններ և դրանք նշեք տառերով։
10. Գծեք ընդհանուր սկիզբ ունեցող երեք ճառագայթ՝ h, k, l: Անվանեք բոլոր անկյունները, որոնք կազմվում են ճառագայթներով։
11. Գծեք h k չփռված անկյուն։ Նշեք երկու կետ այդ անկյան ներսում, այդ անկյունից դուրս և անկյան կողմերի վրա։
12. Գծեք մի չփռված անկյուն։ A, B, M և N կետերը նշեք այնպես, որ A B հատվածի բոլոր կետերը գտնվեն տվյալ անկյան ներսում, իսկ M N հատվածի բոլոր կետերը՝ անկյունից դուրս։
13. Գծեք որևէ անկյուն: Տարեք այնպիսի հատված, որի՝
ա) բոլոր կետերը գտնվեն այդ անկյան ներ քին տիրույթում
բ) բոլոր կետերը գտնվեն այդ անկյան արտաքին տիրույթում
գ) կետերի մի մասը գտնվի անկյան ներքին տիրույթում:
Պարապմունք 2․
Թեմա՝ Ճառագայթ, անկյուն։
Առաջադրանքներ գրքից՝ 9,10, 11, 12
9.
ա) Գծեք երեք չփռված անկյուններ և դրանք նշանակեք՝ ∠AOB, ∠hk, ∠M:
բ) Գծեք երկու փռված անկյուններ և դրանք նշեք տառերով։
10. Գծեք ընդհանուր սկիզբ ունեցող երեք ճառագայթ՝ h, k, l: Անվանեք բոլոր անկյունները, որոնք կազմվում են ճառագայթներով։
11. Գծեք h k չփռված անկյուն։ Նշեք երկու կետ այդ անկյան ներսում, այդ անկյունից դուրս և անկյան կողմերի վրա։
12. Գծեք մի չփռված անկյուն։ A, B, M և N կետերը նշեք այնպես, որ A B հատվածի բոլոր կետերը գտնվեն տվյալ անկյան ներսում, իսկ M N հատվածի բոլոր կետերը՝ անկյունից դուրս։
Պարապմունք 1.
Թեմա՝ Կետ, ուղիղ, հատված։
Առաջադրանքներ գրքից՝ 1, 2, 4, 5:
1. Տարեք ուղիղ, այն նշանակեք a տառով, նշեք այդ ուղղու վրա գտնվող A և B և նրա վրա չգտնվող P, Q և R կետերը։ Օգտագործելով ∈ և ∉ պայմանանշանները՝ նկարագրեք A, B, P, Q, R կետերի և a ուղղի փոխադարձ դասավորությունը։
Լրացուցիչ՝ 6, 7